Οι τεχνοκράτες δεν μπορούν να δώσουν λύση, του Γκουίντο Ρόσι

Η αποσυρθείσα πλέον πρόταση του αποχωρήσαντος Έλληνα πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου για την διεξαγωγή δημοψηφίσματος για τις πολιτικές λιτότητας που σχεδίασε η «ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα» (ΕΚΤ) ανέδειξε το γεγονός πως το πρόβλημα της διάσωσης του ευρώ είναι εξόχως πολιτικό και λιγότερο οικονομικό και αργά ή γρήγορα θα χρειαστεί να αποσπασθεί η συναίνεση των Ευρωπαίων πολιτών.

Στην Ευρώπη, τα δημοψηφίσματα ατυχώς έχουν αποδείξει πως στα μεμονωμένα κράτη-μέλη οι πολίτες συχνά αντιδρούν στο να γίνουν Ευρωπαίοι πολίτες. Δείτε τη Δανία, που το 1992 καταψήφισε τη συνθήκη του Μάαστριχτ· το 2005, Γαλλία και Ολλανδία απέρριψαν αμφότερες το σχέδιο της ευρωπαϊκής συνταγματικής συνθήκης. Κι αξίζει να θυμηθούμε την αρχική απόρριψη της συνθήκης της Λισαβόνας από τους Ιρλανδούς, το 2008. 

Σήμερα η πραγματική πολιτική κρίση αφορά διάφορες εκδοχές της έμμεσης δημοκρατία. Οι πολίτες έχουν απλά το δικαίωμα να επιλέγουν τους πολιτικούς στους οποίους εναπόκειται να λαμβάνουν όλες τις αποφάσεις. Όπου κι αν κοιτάξει όμως κανείς, αυτοί οι αιρετοί αξιωματούχοι δε φαίνεται να είναι εις θέση να λαμβάνουν αποφάσεις υπέρ του κοινού καλού.
Το κράτος είναι το ψυχρότερο από όλα τα τέρατα

Μοιάζει πράγματι να λειτουργούν σαν παθητικά ενεργούμενα της πίεσης των λόμπι, ενώ στους διαδρόμους της εξουσίας κυριαρχεί μια βαριά ατμόσφαιρα διαφθοράς και υπεράσπισης διαφόρων κατεστημένων συμφερόντων, σε τέτοιο βαθμό που ούτε η πλειοψηφία αλλά και ούτε η μειοψηφία να μοιάζουν διαθέσιμες για την απαιτούμενη διαμεσολάβηση υπέρ των πολιτών. 

Αλλά όταν οι πολίτες νιώσουν πως οι ζωές και οι προϋποθέσεις για την προσωπική τους ελευθερία υπονομεύονται από μικροπολιτικά παιχνίδια, αναδύονται βίαιες αντιδράσεις που αποδομούν την ίδια τη λειτουργικότητα των κρατών.

Για το τι συμβαίνει στη συνέχεια, ας προσφύγουμε στη σκέψη του Νίτσε (Nietzsche), που γράφει στο αριστούργημά του «τάδε έφη Ζαρατούστρας»:  «το κράτος είναι το ψυχρότερο από όλα τα τέρατα. Ψεύδεται ψυχρά: εγώ το κράτος, είμαι ο λαός».  

Σύμφωνα με τον Κέλσεν (Kelsen) η κοινωνική τάξη βρίσκεται στα χέρια των κατόχων των πολιτικών δικαιωμάτων μόνο στην άμεση δημοκρατία, όπου η εξουσία ασκείται από λαϊκές συνελεύσεις, όπως άλλοτε στην αθηναϊκή Αγορά.

Αυτή η αρχή ενέπνευσε και κινήματα σαν το «καταλάβετε την Γουολ Στριτ» και τους μη-βίαιους «αγανακτισμένους» ολόκληρου του κόσμου και εξόχως, τούτη την ώρα, τους Έλληνες. Κατά μία έννοια, αυτή είναι η εκδίκηση της Αγοράς. 

Ακόμα σημαντικότερο όμως είναι πως η ΕΚΤ -ή το «διεθνές νομισματικό ταμείο» (ΔΝΤ)- σήμερα επιτάσσουν δημοσιονομικές πολιτικές και μέτρα λιτότητας χωρίς να έχουν καν τη δικαιοδοσία να κάνουν κάτι τέτοιο. Αυτός ο ανώμαλος (τεχνοκρατικός) έλεγχος των οικονομιών των κρατών-μελών μπορεί να οδηγήσει σε τρεις πιθανές εξελίξεις.

Η βεντέτα της Αγοράς

·       Η πρώτη, και μακράν η προβληματικότερη, είναι μια σειρά κρατών να οδηγηθούν εκτός ευρωζώνης, προκαλώντας το οικονομικό χάος που κατά τη διάρκεια της συνόδου του G20 έδειξε να φοβάται μέχρι και ο πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα (Barack Obama) για τις Ηνωμένες Πολιτείες, μια χώρα που, για ταυτόσημους σχεδόν λόγους με την Ευρώπη, βρίσκεται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση.

·       Η δεύτερη οδηγεί στη αδιανόητη διάσπαση του ευρώ στα δύο -με ένα ισχυρό ευρώ για τα κράτη με πιο τακτοποιημένες οικονομίες σαν τη Γερμανία και άλλες βόρειες χώρες κι ένα ασθενέστερο ευρώ για τα κράτη της νότιας Ευρώπης που κινδυνεύουν με χρεοκοπία.

·       Η τρίτη υπόθεση θα έλυνε όλα τα τρέχοντα προβλήματά μας. Συνεπάγεται τον εκ του μηδενός επανασχεδιασμό της Ευρώπης ως μιας «ελεύθερης και ενιαίας» οντότητα, για να παραφράσω το «μανιφέστο της Αθήνας». Αυτή εξάλλου ήταν και η πρόθεση των ιδρυτών-πατέρων της Ευρώπης.

Προκειμένου να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, η τυφλή-τεχνοκρατική διακυβέρνηση της Ευρώπης που ως σήμερα δεν παρήγαγε παρά μόνο ανισότητες ανάμεσα στους πολίτες των διαφόρων κρατών-μελών, θα χρειαστεί να παραδώσει τη θέση της στη δημοκρατική πολιτική, προκειμένου να αναδειχθεί μια ευρωπαϊκή πολιτικότητα για όλους τους λαούς της Ευρώπης, βασισμένη στις αρχές της ισότητας και της ισοτιμίας, στις οποίες έχω αναφερθεί διεξοδικά στο παρελθόν. 

Αυτή είναι η μόνη λύση για να αποφευχθεί η «βεντέτα της Αγοράς», η μόνη που θα εξαλείψει τις διαφοροποιήσεις μεταξύ των πολιτών των διαφόρων κρατών-μελών και η μόνη που εμπεδώνει, στο πλαίσιο μιας ομοσπονδιακής Ευρώπης, μια αποτελεσματική και όχι διάσπαρτη πολιτική παρουσία.

Μια τέτοια Ευρώπη θα ήταν δυνατό να καθίσει σε ένα τραπέζι με τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Κίνα και άλλες αναδυόμενες οικονομίες, προκειμένου να εκπονήσουν νέους κανόνες που θα καταπολεμούσαν και θα κατανικούσαν τις ζημιές και τα άγχη που δημιουργεί η διαδικασία της παγκοσμιοποίησης.

Ο Guido Rossi είναι νομικός και πρώην κεντροαριστερός γερουσιαστής

Πηγή: tvxs.gr